نورپردازی همیشه یکی از مهم‌ترین اصول طراحی داخلی فضاهای مختلف بوده است. تجهیزات مختلفی از جمله لامپ‌ها در پیاده سازی نورپردازی به کار گرفته می‌شوند و لامپ‌ها انواع مختلفی دارند که یکی از نام آشناترین آن‌ها، لامپ‌های هالوژنی هستند. لامپ‌های هالوژن سقفی کاربردهای مهمی در نورپردازی دارند. در این مطلب از بهدی سازه مروری خواهیم داشت بر انواع لامپ هالوژن سقفی و کاربردهای هر یک از آن‌ها را شرح خواهیم داد.
لامپ هالوژن سقفی
لامپ هالوژن تقریباً نیم قرنی می‌شود که در میان ما حضور دارند. شاخص‌ترین جزء این لامپ‌ها، رشته‌ای است که در داخل آن‌ها وجود دارد. گازهای فشرده نیز جزء مهم دیگری در این لامپ‌ها هستند. ید و برم دو نوع از اصلی‌ترین گازهای فشرده به کار رفته در این لامپ‌ها هستند. هالوژن عنصر مهم دیگری در این لامپ‌ها است که نقش آن ایجاد یک چرخه است. تنگستن‌های موجود در رشته در اثر برقراری جریان الکتریسیته بخار می‌شوند و روشنایی تولید می‌کنند.
وظیفه هالوژن برقراری یک چرخه است. چرخه‌ای که در آن تنگستن دوباره روی رشته قرار بگیرد اما این قرار گیری مجدد روی رشته همیشه کامل صورت نمی‌گیرد بعد از مدتی رشته نازک و نهایتاً قطع می‌شود که به اصطلاح می‌گویند لامپ سوخته است. گازهای فشرده نیز به دلیل مقاومت بالا، میزان تبخیر تنگستن از روی رشته را کاهش و طول عمر لامپ را افزایش می‌دهند. به لطف پیشرفت‌های تکنولوژی، امروزه انواع جدید از لامپ‌های هالوژن سقفی ساخته و روانه بازار شده‌اند، ماندگاری و کارایی بسیار بهتری دارند.
انواع لامپ هالوژن سقفی بر اساس تکنولوژی
دسته بندی‌های زیادی بر اساس شکل لامپ، پایه لامپ و شکل رشته داخل آن‌ها صورت گرفته است. به طور کلی همه این انواع از یکی از سه تکنولوژی زیر بهره برده‌اند.
- لامپ هالوژن اس ام دی (SMD)
- لامپ هالوژن سی او بی (COB)
- لامپ هالوژن ال ای دی (LED)
لامپ هالوژن اس ام دی
لامپ‌های هالوژن اس ام دی (Surface Mounted Device) در واقع به معنای سوار کردن قطعات الکتریکی روی بورد با استفاده از لحیم کاری و بدون سوراخ کردن بورد است. تکنولوژی اس امی دی در لامپ‌های نوین هالوژنی نقش مهمی دارند. تمامی قطعات از قبل ساخته شده و با استفاده از لحیم کاری روی مدار بورد قرار داده می‌شوند.
بیشتر بخوانید: تجهیزات نورپردازی نمای ساختمان ؛ انواع لامپ‌ها و مراحل اجرا
بوردهای تکنولوژی اس ام دی (SMD) به نسبت؛ ضخامت کمی دارند و به همین دلیل نیز به راحتی می‌توان با استفاده از چسب، آن‌ها را بر روی بورد قرار داد. این مشخصات باعث شده است که لامپ هالوژنی دارای این ویژگی‌ها انعطاف بیشتری داشته باشند و بتوان آن‌ها را در مدل و اشکال مختلفی تولید کرد. شایان ذکر است که لامپ اس ام دی از کنار هم قرار گرفتن تعدادی لامپ ال ای دی درست می‌شود.
اس ام دی باعث پراکندگی پرتو نور می‌شود و این پرتو نور به کل مکان می‌تابد، یعنی این که گسترش و یکنواختی و تابش نور بیشتر وجود دارد. همین مسئله این نوع از لامپ‌ها بسیار مناسب اجرا به عنوان لامپ‌های سقفی کرده است و در زیر به مواردی از کاربردهای این نوع از لامپ‌های هالوژنی اشاره شده است.
- کاربرد در سقف اتاق‌هایی مثل اتاق نشیمن، اتاق خواب، آشپزخانه و حمام
- اجرای انواع مدل نورپردازی در سقف‌های کشسان
- نورپردازی در سقف‌های آسمان مجازی
- نورپردازی در انواع سقف‌های کاذب
- نورپردازی در شرایطی که شدت نور برای ما مهم نیست.
- نورپردازی در فضاهایی که به ایجاد یک فضا با روشنایی یکنواخت نیاز داریم.
لامپ هالوژن سی او بی
لامپ هالوژن سقفی سی او بی (Chips On Board) که به معنای قرار گرفتن چیپ تراشه‌ها روی صفحه بورد است. تکنولوژی سی او بی این امکان را فراهم کرده است که بخش‌های مختلف لامپ از جمله مدار، لایه فلوئورسنتی و سیم ارتباطی همگی در مدار چاپی ساخته می‌شوند. چیپ نیمه هادی به طور مستقیم با استفاده از یک چسب حرارتی دمای بالا بر روی بورد اصلی متصل می‌شود.
لامپ سی او بی یک منبع نور متمرکز و نقطه‌ای ایجاد می‌کند که با استفاده از رفلکتورها می‌توان تابش نور را کنترل کرد. بازتابنده‌های دایره‌ای شکل کنار دیودها را می‌توان در زاویه‌های مختلفی تنظیم کرد تا تابش نور باریک‌تر و یا پهن‌تر شود. لازم به ذکر است که لامپ سی او بی از تراکم لامپ‌های ال ای دی تشکیل می‌شود و همین موضوع باعث می‌شود که این نوع از لامپ‌های هالوژنی در مقایسه با نوع دیگر در اندازه‌های کوچک‌تر کارایی بهتری داشته باشند.
با توجه به پرتو کم عرض نور و به وسیله بازتابنده‌هایی که به طور معمول از رنگ‌های روشن هستند، چراغ سی او بی موجب به وجود آمدن نور آشکارتر و تمیزتری در محیط می‌شود. این نوع از لامپ‌های هالوژنی تحت شرایط خاصی کاربردهای وسیعی در صنایع مختلفی دارند اما به طور خاص در ساختمان سازی نیز بسیار به کار برده می‌شوند. از جمله این کاربردها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
- کاربرد در نورپردازی سقف‌های با ارتفاع زیاد
- کاربرد در انواع سقف‌های کاذب از جمله کشسان، آسمان مجازی و کناف
- کاربرد در سقف فضاهایی که به شدت نور بالایی نیاز است.
- کاربرد در سقف در شرایطی که به نور موضعی نیاز دارید.
لامپ هالوژن ال ای دی
این نوع از لامپ هالوژن که شاید پر کاربردترین انواع لامپ‌های استفاده شده در سقف باشند از دیودهای نورافشان ساخته شده‌اند. این دیودها در صورت عبور الکتریسیته از خود نور تولید می‌کنند. به طور کلی میزان نور تولید شده در این نوع از لامپ‌های هالوژن محدود است و برای اینکه بتوان شدت و مقدار آن را افزایش داد باید از دیودهای بیشتری استفاده کرد. این نوع از لامپ‌های هالوژن سقف مصرف انرژی پایین و طول عمر بسیار بالایی دارند. از طرفی هم خطرات به مراتب کمتری برای سلامتی افراد دارند. این نوع از لامپ‌ها به دلیل ساختار و ویژگی‌های منحصر به فردی که دارند به راحتی در طرح‌ها و مدل‌های مختلف در نورپردازی انواع سقف‌های کاذب به کار برده می‌شوند.
انواع مدل لامپ هالوژن
همان‌طور که در بالا نیز عنوان شد، لامپ هالوژن را بر اساس شکل حباب لامپ، پایه آن و شکل رشته به مدل‌های مختلف تقسیم کرده‌اند. در این رابطه شکل زیر گویای همه چیز است.
سخن آخر
لامپ هالوژن سقف بدون شک با توجه به ویژگی‌ها و مزایایی که در خصوص تنوع و مصرف انرژی دارند یکی از بهترین تجهیزات نورپردازی در طراحی داخلی هستند. انواع این لامپ‌های هالوژنی کاربردهای خاص خود را دارند و برای داشتن انتخابی درست باید شرایط نورپردازی خود را مشخص کنیم.
