در طول حیات یک سازه بنایی به دلایل مختلفی انواع و اقسام آسیب‌ها به ظاهر و چهارچوب آن وارد خواهد آمد. بعضی از این آسیب‌ها را می‌توان به راحتی تعمیر کرد و از شر آن‌ها راحت شد. طبله کردن گچ دیوار از جمله آسیب‌هایی است که تحت شرایط مختلف به نمای داخلی و خارجی سازه‌های بنایی وارد می‌شود و می‌توان آن را با رعایت دستورالعمل‌هایی برطرف کرد. در این مقاله از بهدی سازه قصد داریم شما را بیشتر با طبله کردن گچ دیوار و روش‌های پیشگیری از آن آشنا کنیم.
معنی طبله کردن گچ دیوار چیست؟
هر اهل فنی تعریف خاص خود را از طبله کردن بر اساس دانش فنی خود ارائه می‌دهد اما این پدیده در فرهنگ دهخدا این‌گونه تعریف شده است، «آماس کردن گچ و امثال آن و فاصله پیدا شدن میان آن با دیوار یا سقف که مقدمه افتادن باشد. به عبارتی به معنای جدا شدن و آماس کردن و گونه شدن گچ یا کاهگل بنا است». طبله کردن گچ دیوار به دلایل و روش‌های مختلفی رخ می‌دهد که در ادامه به آن‌ها بیشتر پرداخته شده است.
علت طبله کردن گچ دیوار چیست؟
اول از همه لازم است به این نکته اشاره کنیم که طبله نمودن صرفاً در مورد گچ رخ نمی‌دهد بلکه در مورد اندود‌های سیمانی نیز دیده می‌شود. از عمده‌ترین دلایل طبله نمودن گچ و سیمان روی دیوار می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
قرار گرفتن گچ در معرض حرارت‌های بسیار بالا از مهم‌ترین دلایل طبله نمودن دیوار است. حرارت بالا معمولاً باعث سوختن و جدا شدن گچ از ديوار شده که به مرور زمان ريزش می‌کند. اين حالت در مورد نماي خارجي نيز می‌تواند اتفاق بيفتد. از مشکلات آزار دهنده‌ای که در خانه‌های دارای سیستم گرمایشی بخاری دیده می‌شود، طبله کردن گچ دیوار در محل قرار گیری بخاری است. طبله کردن در این حالت به دلیل حرارت بالا دودکش‌های بخاری که از داخل دیوار رد شده است رخ می‌دهد البته در صورتی که نصب دودکش‌ها با رعایت استانداردهای لازم صورت گیرد نباید شاهد این پدیده شد اما با توجه به رواج فرهنگ بساز و بنداز در ساختمان سازی کشور ما، امروزه بیش از هر موقع دیگری شاهد این پدیده هستیم.
تماس با رطوبت زیاد نیز از شایع‌ترین دلایل طبله نموده گچ دیوار به ویژه در دیوارهای داخلی است. حال این رطوبت بالا می‌تواند به دلایل و از مسیر‌های مختلفی خود را به گچ برساند. می‌تواند به موجب هر گونه ترک و شکستگی در سیستم لوله کشی خانه یا به دلیل زیرسازی و عایق کاری نامناسب سرویس‌های بهداشتی باشد.
بیشتر بخوانید: مراحل گچ کاری ساختمان ؛ از ابزار تا اجرا
وارد آمدن فشارهای زیاد و غیراستاندارد به دیوارها از دیگر دلایل مهم تاثیر گذار در طبله نمونه گچ و سیمان دیوار است. این حالت از طبله کردن در دیوارهای داخلی و خارجی ساختمان دیده می‌شود و گاهی نیز باعث تخریب کم و زیاد نمای خارجی ساختمان می‌شود. عمده دلیل این فشارهای زیاد و غیراصولی وارد آمده به دیوار بار زياد طبقات يا ديوارها و يا سست بودن زمين زير پي است البته نباید از غير اصولي اجرا نمودن يکي از چند طبقه ساختمان، موجب نشست ديوارها شده و نماهای داخلی و خارجی به این دلیل که بعد از ساختن ديوار اصلي صورت گرفته‌اند توانايي سازگاری با این فشارهای اضافی را ندارند و ابتدا از سطح زير جدا شده و بعداً ريخته می‌شود. حال این نما می‌تواند گچ روی دیوار یا سنگ کاری‌های اجرا شده روی نمای خارجی باشد.
زیرسازی نامناسب دیوارها از علل مهم در طبله نمودن گچ دیوار است. یک از اصول مهم در گچ کاری این است که از چسبندگی لازم و مناسب میان گچ و سطح زیرین اطمینان حاصل کرد. حال به دلایل مختلفی از جمله وجود گرد و غبار در سطح زیرین یا صیقلی بودن آن، آن طور که باید و شاید چسبندگی لازم میان سطح زیرین و گچ صورت می‌گیرد پس از مدتی شاهد برآمده شده و افتادن گچ هستیم. به همين منظور سطح زير نماسازي را خشن می‌سازند و سطوح زيرين بسيار صاف را هنگام کار با قلم آهني و يا تيشه بنايي و يا ابزارهاي مشابه جهت چسبيدن بيشتر می‌تراشند.
طبله کردن گچ و سیمان در نماهای خارجی ممکن است به دلیل تغییرات آب و هوایی و یا به عبارتی چرخه‌های مکرر گرما و سرما نیز رخ بدهد. در این صورت نفوذ آب باران و رطوبت و سپس یخ زدن آن با سرد شدن هوا از رایج‌ترین علل طبله نمونه در دیوارهای خارجی است.
چگونه باید طبله روی دیوار را تعمیر کنیم؟
برای تعمیر قسمت‌های طبله نموده دیوار باید طبق مراحل زیر به پیش برویم.
مرحله اول؛ اولین گام در رفع طبله این است که تمامی قسمت‌های آسیب دیده گچ را بر داریم. در صورتی که سطح زیرین نیز در اثر پیشرفت عامل طبله زا آسیب دیده است برای نتیجه بهتر حتماً باید آستر زیرین را نیز کاملاً بتراشیم.
مطلب پیشنهادی: رفع چکه سقف ، چگونه برای همیشه این مشکل را برطرف نمایید؟!
مرحله دوم؛ در گام بعدی باید آستر زیرین را تعمیر کنیم. ملات مورد نیاز را به آستر زیرین اعمال می‌کنیم. در صورتی که ضخامت ملات آستر زیاد باشد باید صبر کنیم تا کاملاً خشک باشد زیرا رطوبت زیاد خود می‌تواند باعث ترک خوردن، عدم چسبندگی مناسب و شوره زدن دیوار شود.
مرحله سوم، در گام آخر نیز بعد از اینکه آستر زیرین کاملاً خشک شد به سراغ اعمال رویه دیوار می‌رویم. قبل از رویه باید از تمیز بودن سطح آستر زیرین و زبر بودن آن برای ایجاد چسبندگی مناسب مطمئن شویم.
پیشگیری از طبله گچ دیوار
درست است که در بالا شاید روش تعمیر و رفع طبله روی دیوار ساده به نظر برسد اما واقعاً این‌گونه نیست و نخواهد بود. همان‌طور که در ابتدای مقاله نیز عنوان شد، طبله نمونه گچ دیوار علل مختلفی می‌تواند داشته باشد. بنابراین اولین اقدام جهت رفع این مشکل باید حذف عامل طبله زا باشد. فرض کنید که عامل مورد نظر عدم عایق کاری مناسب سرویس‌های بهداشتی یا دودکش بخاری غیراستاندارد باشد. برطرف نمودن این عامل‌ها هزینه زیادی در پی خواهد داشت.
از این رو پیشگیری بهترین کاری است که می‌توان انجام داد اما متأسفانه بیشتر مواردی که برای پیشگیری از طبله نمودن می‌توان انجام داد به مراحل ساخت مربوط می‌شود و شاید دور از دسترس شما باشد. در هر حال برای پرهیز از مواجه شدن با این مشکل باید از عایق کشی مناسب سرویس‌های بهداشتی اطمینان حاصل کنید. از نحوه ساخت دودکش‌ها بخاری و ضخامت دیواری و آستر رویی آن‌ها مطلع شوید. از معدود اقداماتی که شما می‌توانید برای پیشگیری از طبله گچ دیوار انجام دهید این است که از رسیدن هر گونه آب و رطوبت به دیوارها جلوگیری کنید.
سخن آخر
طبله نمونه گچ روی دیوار از آسیب‌های ناخوشایندی است که گاهی پیدا کردن منشأ و رفع آن‌ها می‌توان به یک کابوس برای اهالی خانه تبدیل شود. علل مختلفی را از گرما تا سرما می‌توان برای ایجاد این پدیده نام برد که با برخی از تمهیدات و رعایت استانداردها تا حد زیادی می‌توان از بروز آن پیشگیری کرد.
