نحوه اجرای نمای رومی با سنگ شامل چندین مرحله ویژه است که نتیجه نهایی آن، ایجاد نمایی با الهام از ساختمان‌های روم باستان است. اینکه یک نوع معماری کلاسیک در عهد باستان اکنون آن هم در ایران به یک مُد روز با عنوان «لوکس سازی» تبدیل شده است.
اما چه بخواهیم و چه نخواهیم نمای رومی به بخشی از معماری شهر تبدیل شده است که سازندگان زیادی را به خود جذب کرده است. اما آنچه که برای بسیاری افراد اهمیت دارد، چگونگی اجرای نمای رومی با سنگ است؛ با بهدی سازه همراه باشید.
نحوه اجرای نمای رومی با سنگ
متریال اصلی نمای رومی سنگ است. در این نما اغلب از سنگ تراورتن و مرمر استفاده می‌شود. سازندگان استفاده از سنگ گرانیت به دلیل سنگین بودن اجتناب کرده‌اند! در ادامه به چگونگی طرز اجرای نمای رومی با سنگ پرداخته۳ایم:
مرحله اول: تهیه نقشه
کار با تهیه نقشه نمای ساختمان شروع می‌شود. در نقشه نما مواردی مانند ضخامت سنگ‌ها، مقدار برجستگی نما و فرم جزئیات اعم از قوس و زاویه‌های قسمت‌های مختلف نما تعیین می‌شود. سپس با در دست داشتن نقشه فرآیند شاسی کشی انجام می‌شود.
مطلب پیشنهادی: نورپردازی نمای ساختمان چه روش هایی دارد و چگونه انجام می شود؟
مرحله دوم: شاسی کشی
شاسی کشی وظیفه تحمل وزن نما را دارد به صورتی که آن را به ساختمان انتقال می‌دهد. در کنار عناصر زیبایی‌شناسی، شاسی کشی به انعطاف‌پذیری بیشتر نمای ساختمان در زمان زلزله کمک می‌کند. در اجرای نمای رومی با سنگ، شاسی کشی با استفاده از نبشی، میلگرد و از اجزای پیچ و مهره نصب می‌شود. ابعاد نبشی‌ها اغلب شامل ۴۰×۴۰، ۶۰×۴۰ و ۴۰×۸۰ هستند.
در شاسی کشی نخست پیاده‌سازی ترازها با استفاده از ریسمان کشی انجام می‌شود. ریسمان کشی شاسی، از حساس‌ترین مراحل اجرای نمای رومی است که باعث می‌شود نما به شکلی استوار و مستحکم در جای خود قرار گیرند. در مرحله شاسی کشی، اجرای دستک فلزی تنها مختص سازه بتنی است. در شاسی کشی باید از پوشش ضدزنگ یا آلیاژهای مقاوم استفاده شود نبشی‌ها در شرایط آب و هوایی مختلف در امان باشند.
مرحله سوم: رابیتس کاری
وجود فرم‌های منحنی شکل در شاسی کشی پیچیده است. در کنار نصب نبشی و میلگرد در بخش‌های منحنی شکل، به رابیتس کاری نیز نیاز است. درحقیقت، یک فرم کلی از حجم مورد نظر مانند طاق یا پیش آمدگی‌های سنگ با رابیتس و میلگرد بر روی شاسی اجرا می‌شود.
در اجرای نمای رومی با سنگ، ضخامت سنگ‌ها و میزان حجم فرم‌ها در شاسی کشی تاثیر خواهد داشت. بدین دلیل که هر چه وزن نما بیشتر شود، باید شاسی کشی و زیرسازی بسته به نوع متریال نما، مقاوم‌تر اجرا شود. در رابیتس کاری زیر نما از دو یا چندلایه رابیتس استفاده می‌شود.
مرحله چهارم: نصب سرستون‌ها
سرستون‌ها در اجرای نمای رومی با سنگ هزینه و زمان زیادی در بَر خواهند داشت. این مرحله از کار باید توسط استادکارها و تراش سنگ به شکلی هنرمندانه اجرا شود. اما برای کاهش زمان می‌توان با استفاده از روش سی اِن سی، برش سنگ‌ها را انجام داد.
اجرای نمای رومی را به بهترین متخصصان کارگشا بسپارید.
روش دیگر، استفاده از سرستون‌های سنگی مونتاژ شده در کارخانه (نوع صنعتی) است که فقط باید در محل نصب شوند. این سرستون صنعتی به راحتی در زیرسازی نما اسکوپ می‌شوند اما در نوع سنگ طبیعی احتمال جدا شدن سنگ از نما وجود دارد.
مرحله پنجم: نصب سنگ با دوغاب و قطعات فلزی اسکوپ
مراحل نصب سنگ‌ها به روش دوغاب و اسکوپ انجام می‌شود. اسکوپ شامل استفاده از قطعات کوچک از جنس ورق گالوانیزه است که در انواع سه پایه، پروانه‌ای، Z شکل یا اسکوپ دو پایه از جنس استیل در بازار موجود است. در اسکوپ‌های پروانه‌ای و Z شکل، شیاری مایل با زاویه حدود ۴۵ درجه بر سطح پشت سنگ ایجاد شده و اسکوپ‌ها داخل شیار قرار داده می‌شوند.
اسکوپ دو پایه در فواصل تعیین شده در پشت سنگ با چسب اسکوپ وصل می‌شود و دیگر نیازی به ایجاد شیار در سنگ نیست! پس از خشک شدن کامل چسب، سنگ نما به اصطلاح اسکوپ می‌شود. در اسکوپ‌های سه پایه، شیاری عمودی بر پشت سنگ ایجاد می‌شود و یکی از پایه‌ها داخل آن قرار می‌گیرد. اسکوپ باعث درگیری دوغاب با قطعات اسکوپ شده و بر استحکام اتصالات نما می‌افزاید. همچنین، شیارها در کارخانه پشت سنگ ایجاد شده و نیازی به شیارزنی در زمان نصب سنگ نیست.
نکات مهم در اجرای نمای رومی با سنگ
در اجرای نمای رومی ابزار یکی از مهم‌ترین کارها است و استاد کارها باید به طور کامل مسلط به روش ابزارزنی باشند. البته بیشتر سنگ‌های نما رومی به صورت پیش ساخته هستند اما در بعضی از پروژه‌های ساختمانی ممکن است نیاز به ابزار و سنگ زنی باشد. استادکار باید بر اجرای کار، محاسبات، پیاده‌سازی نقشه و جوشکاری مسلط باشد.
در اجرای این نما باید به نوع سنگ، ابعاد و رنگ سنگ، نوع ابزار، شکل ستون و برآمدگی توجه ویژه داشت. زیرا این امر در کیفیت نهایی کار تاثیر دارد. ناگفته نماند، نمای رومی در سازه‌های فلزی بهتر و دقیق‌تر اجرا می‌شود، به این دلیل که نیاز به اجرای دستک ندارد.
در نظر گرفتن عناصر معماری در اجرای نمای رومی با سنگ
در هر مرحله از اجرای نمای سنگی رومی باید به عناصر اصلی این سبک از معماری پایبند بود. این عناصر شامل موراد زیر هستند:
- به کارگیری ستون‌های کوتاه تزیینی
- عدم به کارگیری از ستون‌ها با مقطع زاویه‌دار
- به کارگیری از ستون‌های دایره‌ای شکل
- به کارگیری از سرستون‌ها به شکل گاو (مانند ایران باستان)
- به کارگیری از قوس‌های زمخت و بزرگ با وجود نقش برجسته‌های ظریف
- به کارگیری پاستون، انواع کتیبه، گلویی‌ها، هلال، قاب پنجره و موارد دیگر (استفاده از هر یک از این موارد به میزان بودجه بستگی دارد)
- اجرای قو‌س‌ها به صورت گرد و عریض
- به کارگیری المان‌های مجسمه
- اجرای سنگ با رنگ سفید، قهوه‌ای، طلایی، برنزی و یشمی
کلام آخر
نحوه اجرای نمای رومی با سنگ را در بالا شرح دادیم. لازم به ذکر است که هزینه اجرای این نما به نسبت نماهای دیگر زیاد است، به ویژه اگر سازنده بخواهد از حجم‌های پیچیده و برجستگی‌های متعدد استفاده کند!
به هر روی، نمای رومی جزء محبوب‌ترین سبک‌های معماری نما در ایران است که روز به روز به اشکال مختلف توسط مهندسین طراحی می‌شود. اما مهم است که فارغ از طراحی بصری زیبای این نما، نکات اجرایی آن را به دقت انجام دهید تا نما در زمان بهره‌برداری ساختمان بتواند تا سال‌ها استوار باقی بماند.
