اغلب یک آشنایی کلی با معماری سنتی و معماری مدرن وجود دارد. اما در مورد معماری پُست‌مدرن چطور؟ در این مقاله از ویکی‌ساختمون می‌خواهیم درباره معماری پست مدرن در ایران حرف بزنیم. اینکه معماری پست مدرن چیست؟ چه ویژگی‌هایی دارد؟ و این سبک در ایران چگونه است؟ اگر به این موضوع علاقه دارید و می‌خواهید که کمی بیشتر درباره معماری پست مدرن در ایران بدانید این مقاله از ویکی‌ساختمون برایتان مفید خواهد بود. در انتها با ۳ اثر ارزشمند معماری پست مدرن در ایران نیز خواهید شد..
مطلب پیشنهادی: معماری طبیعت گرا ؛ تاریخچه، فواید و اصول طراحی
معماری پست مدرن چیست؟
در ابتدا بهتر است که تعریف مشخصی از معماری پست مدرن ارائه دهیم. نام دیگر معماری پست مدرن پسانوگرا است. این سبک معماری را واکنشی به معماری مدرن می‌دانند. ماهیت معماری پست مدرن را گذشته‌گرایی یعنی توجه به هویت فرهنگی و تاریخی، ویژگی‌های شهری و خیابان‌ها و همچنین شرایط اقلیمی هر منطقه تشکیل می‌دهد. در حقیقت در حالی که معماری مدرن بدون توجه به اقلیم و فرهنگ سعی در استفاده از مصالح نوین داشت، در سبک معماری پست مدرن سعی شده تا با استفاده از همان مصالح نوین نگاهی به گذشته و هویت تاریخی و فرهنگی نیز داشته باشد. در ادامه بیشتر درباره ویژگی‌های این معماری و چگونگی معماری پست مدرن در ایران خواهیم گفت.
مطلب پیشنهادی: سبک معماری کلونیال چیست + تصاویر بناهای مهم در دنیا
ویژگی های معماری پست مدرن چیست؟
احتمالا یکی از چیزهایی که دوست دارید تا درباره معماری پست مدرن بدانید ویژگی‌های آن است. اینکه چگونه یک اثر معماری به سبک پست مدرن را از یک اثر مدرن تشخیص دهید. در ادامه به برخی از مهم‌ترین ویژگی‌های معماری پست مدرن در ایران و جهان اشاره کرده‌ایم:
- معماری پست مدرن بومی و ماهیت‌گرا بوده و به پیشینه تاریخی و فرهنگی در هر جامعه اهمیت زیادی می‌دهد (برخلاف معماری مدرن که ایده اصلی آن آینده‌نگری و جهان‌شمول بودن است).
- هرچند که معماری پست مدرن و معماری سنتی هر دو به گذشته و اصالت اهمیت می‌دهند اما در معماری پست مدرن بر خلاف معماری سنتی از مواد و مصالح نوین ساختمانی برای نمایش برای این رویکرد بهره گرفته می‌شود.
- در معماری پست مدرن از تزئینات و جزئیات زیادی استفاده می‌شود (بر خلاف معماری مدرن که تاکید آن بر سادگی است).
- استفاده از رنگ‌های پر زرق و برق و متضادی که حاصل سلیقه بومی هر منطقه است جزئی از ویژگی معماری پست مدرن به حساب می‌آید (بر خلاف معماری مدرن که معمولا در همه جا از رنگ‌های سرد و خنثی بهره می‌برد).
- سازه‌های پست مدرن اغلب دارای فرم‌های مبهم و روابط هندسی دلخواه هستند.
- بر خلاف معماری مدرن که بر اساس خطوط عمودی، افقی و زاویه‌دار طراحی می‌شود، معماری پست مدرن اغلب دارای خطوط منحنی و بدون زاویه می‌باشد.
نکته: توجه به این نکته ضروری است که این ویژگی‌ها ممکن است به صورت تلفیقی با یکدیگر نیز به کار روند. مثلا ممکن است در یک سازه مدرن گاهی از خطوط منحنی نیز در کنار خطوط عمودی افقی استفاده شود و یا سازه‌ای به سبک پست مدرن دارای خطوط عمودی افقی نیز باشد. در مجموع برآیند و ماهیت یک اثر معماری است که مشخص می‌کند آیا این اثر معماری مدرن است یا پست مدرن؟
مطلب پیشنهادی: نمای مدرن تجاری : از آجری تا کامپوزیت + نمونه‌های شاخص
معماری پست مدرن در ایران چگونه است؟
معماری پست مدرن در ایران به دهه‌های ۴۰ تا ۵۰ شمسی برمی‌گردد. در این سال‌ها استادان و هنرمندان زیادی برآمده از دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران آثار هنری خارق‌العاده‌ای را خلق کرده‌اند. این معماران در واقع همان پست مدرنیست‌های تهران بودند. یعنی کسانی که با نگاه به پیشینه معماری ایران آثاری مدرن پدید آوردند.
برخی از مهم‌ترین آثار هنری، آثار معماری پست مدرن در تهران است که در حد فاصل چهار راه ولی‌عصر و میدان آزادی بنا شده‌اند.
تالار وحدت
به عنوان مثال تالار وحدت که پیش از انقلاب تالار رودکی نام داشت یکی از این آثار ارزشمند معماری پست مدرن در ایران است. این بنای زیبا را اوژن آفتاندلیانس دانش آموخته دانشکده هنرهای زیبای پاریس و استاد دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران با نگاهی به اپراهال وین ساخته است. او یک معمار ایرانی-ارمنی تبار می‌باشد. تالار وحدت در سال ۱۳۴۶ با نام رودکی افتتاح شد و هنوز هم مجهزترین تالار اجرای اپرا، موسیقی و تئاتر در ایران است.
تئاتر شهر تهران
درست زمانی که این تالار بزرگ افتتاح شد کمی آن‌سو تر علی سردار افخمی معمار خوش ذوق و بنام ایرانی ساخت بنایی منحصر به فرد را آغاز کرده بود. او که دانش آموخته دانشکده هنرهای زیبای پاریس بود با الهام گرفتن از برج طغرل یکی از مهم‌ترین آثار معماری معاصر ایران یعنی ساختمان تئاتر شهر را ساخت. کاشی‌کاری‌های این بنا بیننده را به یاد آثار دوره ایلخانان می‌اندازد. ستون‌ها برآمده از خاطره تخت جمشید هستند و نمای مدور و خیمه شکل آن تماشاخانه‌های ایرانی و یا حتی سالن‌های نمایش روم و یونان باستان را تداعی می‌کند.
سردر دانشگاه تهران یکی دیگر از آثار ارزشمند از معماری پست مدرن در ایران
سکان دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران در سال‌های ۱۳۴۰ و ۱۳۵۰ در دستان هوشنگ سیحون یکی از تاثیرگذارترین هنرمندان و معماران معاصر ایران بود. بسیاری از پست مدرنیست‌های ایران را او تربیت کرد که کوروش فرزامی یکی از آن‌هاست. کسی که اثر منحصر به فرد او را در ورودی اصلی دانشگاه تهران می‌بینیم. سردر دانشگاه تهران این اثر زیبا که در ۱۸ام آبان ۱۳۸۷ در فهرست میراث ملی به ثبت رسیده را فرزامی همزمان با فارغ‌اتحصیلی خود طراحی کرده است.
مطلب پیشنهادی: نقش هندسه در معماری ایرانی
سخن آخر
در این مقاله از ویکی‌ساختمون سعی کردیم تا به طور خلاصه و به بیانی ساده درباره معماری پست مدرن و ویژگی‌های آن حرف بزنیم و ببینیم که معماری پست مدرن در ایران چگونه است. آیا پیش از این با تالار وحدت، ساختمان تئاتر شهر و حتی سردر دانشگاه تهران به عنوان آثار برجسته معماری پست مدرن آشنایی داشتید؟ کدام یک از آثار دیگر معماری پست مدرن را می‌شناسید؟ می‌توانید مطالب مفید خود را در این زمینه برایمان به اشتراک بگذارید.
