علت پریدن فیوز برق چیست؟ اقدامات بعد از پریدن فیوز و پیشگیری از آن

علت پریدن فیوز برق هرچه باشد، ما می‌خواهیم بی‌معطلی روشنایی و جریان برق را به خانه‌مان برگردانیم، اما قبل از هر اقدامی بهتر است علت پریدن فیوز برق را بدانیم تا با آگاهی و اعتماد به نفس مشکل را برطرف کنیم. ما در این مقاله علت پریدن فیوز را بررسی می‌کنیم و اقداماتی که باید انجام دهیم تا ساختمان را از بی‌برقی نجات دهیم، پس از فهمیدن علت پریدن فیوز می‌توانیم به راحتی از آن پیشگیری کنیم. با ویکی‌ساختمون همراه باشید.

فیوز چیست؟

فیوز وسیله‌ای حفاظتی است که در مدارهای الکتریکی استفاده می‌شود و مدار را در برابر آتش‌سوزی، انفجار و هر آسیب دیگری محافظت می‌کند. عملکرد فیوز به این صورت است که با افزایش بیش از اندازه جریان الکتریکی در مدار، جریان را قطع می‌کند تا به مدار آسیبی نرسد. فیوز که یک سیم فلزی با مقاومت کم است، در یک محفظه نارسانا قرار دارد، با عبور بیش از اندازه جریان، سیم فلزی ذوب شده و مدار الکتریکی باز (قطع) می‌شود.

علت پریدن فیوز برق چیست؟

اتصال در سیم‌کشی ساختمان، مصرف بیش از حد برق و همچنین خرابی دستگاه‌های مصرفی موجب عملکرد فیوز و قطع جریان برق می‌باشد، در زیر علت پریدن فیوز برق را بررسی می‌کنیم:

اتصالی در سیم‌کشی ساختمان (اتصال کوتاه)

اتصال کوتاه جریان را از یک مسیر نا‌خواسته عبور می‌دهد که سبب می‌شود جریان الکتریکی بسیار زیادی در مدار گذر کند، این جریان بیش از اندازه در مدار، باعث ایجاد گرمای بسیار زیادی می‌شود که به مدار آسیب می‌رساند. زمانی که در مدار عایق سیم از بین می‌رود و یک رسانا روی مدار قرار می‌گیرد، یک مسیر جدید ناخواسته برای گذر جریان ایجاد می‌کند که موجب اتصال کوتاه می‌شود. ضعف خطوط سیم‌کشی، فرسودگی و شل شدن سیم‌ها و مشکلات سیم‌کشی دستگاه‌های متصل به برق از دلایل اتصال کوتاه هستند.

مصرف بیش از حد برق (اضافه بار)

زمانی که جریانی بیش از حد، از یک رسانا یا سیم عبور می‌کند، گرمای بسیار زیادی تولید می‌شود که ممکن است آتش‌سوزی یا انفجار را در پی داشته باشد، به این وضعیت اضافه بار یا overload می‌گویند. افزایش بیش از اندازه بار الکتریکی، اتصال کوتاه و طراحی نادرست مدار الکتریکی (سیم‌کشی برق ساختمان) از دلایل اضافه بار هستند.

خراب شدن دستگاه‌های مصرفی متصل به جریان

دستگاه‌هایی که مصرف برق زیادی دارند یا دچار مشکل سیم‌کشی، سوختن سیم‌پیچ و … هستند، ممکن است اندازه جریان الکتریکی را افزایش دهند و موجب پریدن فیوز شوند.

فیوزها یکی از سازوکارهای محافظتی هستند و به صورت سری به مدار وصل می‌شوند تا مدار را از اتصال کوتاه و overload محافظت کنند، به عنوان مثال برای کنترل اضافه بار (overload)، روی فیوز مقدار جریان مصرفی نوشته شده است، اگر جریان برق مصرفی بیشتر از آن عدد باشد، فیوز قطع می‌شود.

مطلب پیشنهادی: انواع سیم برق، کابل برق و عایق آن بر اساس ولتاژ

برای پیشگیری از پریدن فیوز برق چه کار کنیم؟

با دانستن علت پریدن فیوز برق، می‌توان به سادگی از بروز آن پیشگیری کرد. همان طور که گفته شد، عملکرد فیوز به این صورت است که با افزایش بیش از اندازه جریان الکتریکی در مدار، جریان را قطع می‌کند تا به مدار آسیبی نرسد، بنابراین برای پیشگیری از پریدن فیوز برق باید مانع از اتصال کوتاه و افزایش مصرف برق شویم که باعث افزایش بیش از حد جریان الکتریکی در مدار می‌شوند، بر همین اساس در زیر مواردی برای پیشگیری از پریدن فیوز گفته شده است:

• یکی از دلایل اتصال کوتاه و اضافه بار (overload) و در نتیجه قطع فیوز برق، طراحی نادرست سیم‌کشی ساختمان است، سیم‌کشی ساختمان خود را بایستی به تکنسین‌های ماهر سپرد تا از قطع فیوز برق پیشگیری شود.
• از دلایل پریدن فیوز، مصرف بیش از حد جریان الکتریکی است، بنابراین وسایل قدیمی را که مصرف انرژی بالایی دارند با انواع جدید جایگزین کنید تا در مصرف برق نیز صرفه‌جویی شود.
• از چندراهی‌های با کیفیت بالا که تحمل جریان زیاد و تعداد پریزهای کمی دارند، استفاده کنید.
• وسایل برقی پرمصرف را به چندراهی‌ها نرنید، آن‌ها باید از یک پریز مخصوص استفاده کنند. چندراهی‌ها به تنهایی موجب پریدن فیوز برق نمی‌شوند، اما زمانی که دستگاه‌های پرمصرف زیادی به آن متصل باشد، حتی ممکن است به آتش‌سوزی منجر شود.

مطلب پیشنهادی: برق‌کشی ساختمانی چگونه است؟ + معرفی برقکار ماهر

بعد از پریدن فیوز برق چه کار کنیم؟

حالا که علت پریدن فیوز را بررسی کردیم، راحت‌تر می‌توانیم عیب‌یابی کنیم. می‌دانیم که علت پریدن فیوز برق مصرف بیش از حد برق، اتصالی سیم‌کشی ساختمان و خرابی وسایل برقی می‌باشد، بنابراین ما باید به دنبال این سه علت بگردیم.

چک کردن مصرف بیش از حد برق

در ابتدا چندراهی‌ها را چک کنید، نباید چندین دستگاه پرمصرف از یک چندراهی استفاده کنند. ممکن است در اثر مصرف بیش از حد برق، overload شده باشد.

چک کردن اتصالی‌ها

اگر مشکل اتصال کوتاه باشد، باید محل اتصالی را پیدا کنید. سیم‌کشی ساختمان‌ ممکن است قدیمی یا جدید باشد، این دو با هم تفاوت دارند.

مطلب پیشنهادی: انواع سیم‌کشی ساختمان و معرفی انواع سیم مورد استفاده در آن

سیم‌کشی قدیمی ساختمان

اگر سیستم برق ساختمان قدیمی است و تابلو برق ندارد، چون همه قسمت‌ها به یک خط جریان وصل هستند، پیدا کردن اتصالی کمی دشوار می‌شود. شما می‌توانید محل اتصالی را در سه مرحله پیدا کنید:

مرحله یک

تمامی وسایل برقی را از پریز برق بیرون بکشید، ممکن است لوازم برقی دچار مشکل شده باشند سپس فیوز را بالا بزنید. اگر جریان برق وصل شد، بدون شک مشکل از لوازم برقی است که به پریز وصل بودند. می‌توانید با تست هرکدام از لوازم برقی، وسیله خراب را پیدا کنید، در غیر این‌صورت مرحله بعد را ادامه دهید.

مرحله دو

اکنون نوبت به بررسی کلیدهای روشنایی لامپ است. آن‌ها را خاموش کنید (معمولاً کلیدها رو به بالا خاموش هستند) سپس فیوز را بالا بزنید. اگر فیوز پرید، معلوم می‌شود که مشکل از کلیدها نبوده و باید به مرحله سه رفت، ولی اگر فیوز قطع نشد، بدون شک خرابی مربوط به کلیدهاست، بایستی یکی‌یکی کلید لامپ‌ها را روشن کنید، هرکدام از کلیدها که باعث پریدن فیوز شود، مشکل اتصال کوتاه بوده است و باید تعمیر شود.

مرحله سه

در این مرحله پریزها را چک کنید. ممکن است به مرور زمان سیم‌های داخل پریزها از پیچ‌هایشان جدا شده باشند و به یکدیگر یا به دیوار برخورد کرده باشند که باعث ایجاد اتصالی می‌شود. یکی‌یکی پریزهای برق را باز و  آن را بررسی کنید تا اتصال کوتاه را پیدا نمایید.

سیم‌کشی جدید ساختمان

اگر سیستم برق ساختمان جدید است و ساختمان تابلو برق دارد، سراغ تابلو برق بروید و تمام فیوزها را به پایین فشار دهید. اکنون فیوز کنتور را وصل کنید و به بالا فشار دهید، اگر فیوز پرید، در سیم‌کشی برق اصلی اتصالی وجود دارد، ولی اگر فیوز همچنان بالا بود، دوباره سراغ تابلو برق بروید و یکی‌یکی فیوزها را وصل کنید، هرکدام از فیوزها که پرید، مطمئناً اتصالی مربوط به همان قسمت ساختمان است، به آنجا بروید و مشابه مرحله یک تا سه سیم‌کشی قدیمی ساختمان عمل کنید تا محل اتصالی را شناسایی کنید.

مطلب پیشنهادی: استاندارد نصب کلید و پریز: در چه ارتفاعی و چگونه نصب کنیم؟

سخن آخر

فیوز سیم‌کشی ساختمان و تجهیزات برقی متصل به آن را در برابر هر آسیب احتمالی محافظت می‌کند. علت پریدن فیوز ممکن است اتصال کوتاه، اضافه بار یا خراب شدن دستگاه‌های متصل به جریان برق باشد، در واقع پریدن فیوز زنگ هشداری است تا ساکنان ساختمان اتصالی‌ها را که منجر به آتش‌سوزی یا انفجار می‌شود، برطرف کنند.