هر روز و هر ماه طرح‌ها و پروژه‌های جدید برای به تعادل رساندن بازار مسکن آشفته این روزها به گوش من و شما می‌رسد. بعضی از آن‌ها خوب و بعضی‌ها هم دردی از این شرایط قمر در عقرب دوا نمی‌کنند. طرح ساخت مسکن ۲۵ متری نیز یکی از این نوش داروهای سر در آسمان و پا در گل است که زمزمه‌هایی مبنی بر شروع آن به گوش می‌رسد. در ادامه با بهدی سازه همراه باشید تا بدانیم این طرح چیست و آیا اصلاً به درد می‌خورد یا خیر.
قضیه از کجا شروع شد؟
بانی و باعث همه این مشکلات چیزی جزء سر به فلک کشیدن قیمت مسکن نیست. افزایش قیمت مسکن که به دلایل مختلفی روی می‌دهد و خارج از مقوله این مقاله است، هر ماه و هر سال در حال تجربه آن بوده‌ایم اما در چند ماه اخیر روند صعودی آن شیب تندتری به خود گرفته است. به طوری که بسیاری از شهروندان را با مشکلات بسیار جدی مواجه کرده است. از این رو مسئولان در تلاش برآمده‌اند تا با اجرای طرح‌هایی مانند اخذ مالیات از واحدهای خالی یا همین ساخت واحدهای ۲۵ متری بتوانند تا حدودی عطش تقاضای خانه را برطرف کنند و به وضعیت آشفته این روزهای بازار مسکن کمی سر و سامان دهند.
این طرح که سر و صدای زیادی به پا کرد و موافقان و مخالفانی داشت، اخیراً طبق یک تفاهم‌نامه به تائید شهرداری تهران و وزارت کشور رسیده که بر اساس آن در پایتخت واحدهای کوچک تولید خواهد شد. پاسخگویی به بخش مهمی از نیاز بازار مسکن، افزایش عرضه و کاهش تقاضا از جمله فواید این طرح عنوان می‌شود؛ هرچند مخالفانی نیز حتی در مدیریت شهری دارد که معتقدند نباید الگوی مصرف را به زندگی در این نوع واحدها عادت بدهیم.
مطابق طرح تفصیلی حداقل متراژ واحدهای مسکونی در شهر تهران ۳۵ متر است که بر اساس پیشنهاد ساخت مسکن و خانه های ۲۵ متری، این میزان باید به ۲۵ متر کاهش پیدا کند. توافق اخیر شهرداری با وزارت کشور نشان می‌دهد که کمیسیون ماده ۵ مخالفتی با این کاهش متراژ ندارد.
طرح ساخت مسکن کوچک ۲۵ متری چیست؟
ساخت خانه‌هایی با متراژ‌های زیر ۳۰ متر به چند سال قبل بر می‌گردد. در سال‌های اخیر بار‌ها مطرح شده و هر بار نیز زود مخالفان به موافقان آن چربیده و به دلایلی لغو شده است. تقریباً از اواخر سال ۱۳۹۸ بود که طرح ساخت‌های ۲۵ تا ۴۰ متری دوباره بر سر زبان‌ها افتاد. به تازگی هم این موضوع در وزارت کشور مطرح شده و توافقاتی نیز در خصوص اجرایی کردن آن صورت گرفته است. در هر صورت، این طرح نیز مانند همه راه حل‌های پیشنهادی یک سری موافق و مخالف دارد.
چرا ساخت مسکن ۲۵ متری خوب است؟
موافقان این طرح از جمله تعدادی از نمایندگان مجلس بر این باور هستند که طرح احداث خانه‌های کوچک ۲۵ متری می‌تواند شرایط عرضه و تقاضا در بازار مسکن کلان شهر‌هایی مانند تهران را به تعادل برساند. موافقان این طرح اعتقاد دارند که شرایط کنونی با توجه به بازار مسکن و مشکل کمبود عرضه در این حوزه، تولید مسکن از هر طریقی مثبت است، زیرا این مسئله، عرضه و تقاضا در بازار مسکن را به تعادل می‌رساند و در نهایت موجب کاهش قیمت مسکن می‌شود.
ایرادی که به این طرح وارد کرده‌اند این است که برخی کارشناسان وجود این گونه از واحدهای مسکونی را زمینه‌ای برای زندگی تجرد گرایی می‌دانند. بر همین اساس خبرها حاکی از آن است که بر اساس برنامه‌ریزی صورت گرفته قرار است که واحدهای کوچک به زوج‌های جوان داده شود، همچنین این خانه‌ها به افراد مجرد عرضه نخواهد شد.
چرا طرح مسکن ۲۵ متری دردی از بازار مسکن دوا نخواهد کرد؟
عمده کارشناسانی که اعتقاد به نا‌کارآمد بودن طرح مسکن ۲۵ متری دارند، تجربه‌های گذشته را مبنای باور خود قرار داده‌اند. مخالفان به طرح‌های مشابهی اشاره می‌کنند که در اواسط دهه ۷۰ توسط دولت به کار گرفته شد که در آن مردم از زندگی در خانه ویلایی ۱۵۰ تا ۲۰۰ متری به سمت زندگی در خانه ۷۰ تا ۸۰ متری سوق داده شدند، به این امید که دسترسی مردم به مسکن آسان‌تر از همیشه شود و در حالی که اکنون شرایط بازار را مشاهده می‌کنیم اصلاً این‌گونه پیش نرفته و دسترسی مردم به خانه سخت‌تر نیز شده است.
عده‌ای مخالفان نیز عنوان می‌کنند که کوچک کردن متراژ خانه‌ها پاسخ مناسبی با کم کاری و جبران سیاست‌های اشتباه دولت‌ها در سال‌های گذشته نیست. آن‌ها وضعیت کنونی بازار مسکن را به عدم کنترل مسئولان از دلالی در بازار مسکن و کمبود تولید مسکن دانست و بر این عقیده هستند که مسئولان می‌خواهند با کوچک کردن ابعاد خانه‌ها، این کم‌کاری را جبران کنند.
سخن آخر
تصمیم گیری در خصوص بد یا خوب بودن طرح ساخت مسکن کوچک ۲۵ تا ۴۰ متری هنوز زود است. مسلماً هر طرحی هر چقدر هم که خوب باشد اگر در تدوین استراتژی‌های اجرایی و برنامه‌ریزی‌ها دقت لازم نشود، قاعدتاً عاقبتی جز فراموشی و شکست نخواهد داشت. نکته مهم در خصوص اجرای این طرح در نظر گرفتن همه جوانب است تا نتیجه آن این باشد که به دست خانواده‌هایی که شرایط لازم را دارند، برسند و دوباره مانند بسیاری دیگر از طرح‌های دولت چه در مسکن و چه در خودرو، دری برای سود جویی دلال‌ها باز نشود.
