همانطور که هر متخصص در صنعت ساختمان می‌داند، ساخت‌وساز کاری پرهزینه و بی‌وقفه باشد. تأخیرها تقریباً در هر پروژه‌ای ایجاد می‌شوند که اغلب ناشی از نیازهای اداری، آب‌وهوا، برنامه ریزی ناکافی، تعداد نیروی کار و سایر شرایط غیرمنتظره باشد. خوشبختانه، راه‌حلی مفید برای کاهش زمان ساخت وجود دارد و آن «ساختمان مدولار» است. برای شناخت بیشتر این نوع سازه با بهدی سازه همراه باشید.
تعریف ساختمان مدولار
سازه یا خانه مدولار فرآیندی است که در آن یک ساختمان در خارج از سایت، تحت شرایط کارخانه و به صورت پیش ساخته احداث می‌شود. در این شیوه ساخت نیز از همان مصالح و مقرارت ساخت‌وساز در پروژه‌های متعارف استفاده می‌شود اما تفاوت در زمان ساخت است!
ساختمان مدولار شامل چند نوع ساخت مختلف به شرح زیر است:
- سازه مدولار حجمی فرآیندی است که طی آن کل اتاق‌ها با دیوارها، کف‌ها و سقف‌ها در محیط کارخانه ساخته شده و سپس برای مونتاژ به مکان مورد نظر منتقل می‌شوند. از این نوع ساخت‌وساز برای پروژه‌های دائمی و قابل جابه‌جایی استفاده می‌شود.
- سازه تمام پنل فرآیندی است که طی آن پنل‌های دیواری داخلی و خارجی در یک محیط کارخانه ساخته می‌شود. سپس به محل پروژه منتقل شده و در محل قرار می گیرند. بقیه ساختمان در محل ساخته می‌شود.
همچنین مراحل ساخت سازه مدولار به شرح زیر هستند:
- مرحله ۱: طراحی و مهندسی
- مرحله ۲: تأیید طراحی
- مرحله ۳: آماده سازی پی
- مرحله ۳: ساخت ماژول‌ها (اعضای پیش ساخته) در کارخانه
- مرحله ۴: حمل‌ونقل اعضای پیش خانه به محل پروژه
- مرحله ۵: نصب واحدهای مدولار
- مرحله ۶: ترمیم سایت
فواید ساخت به روش مدولار در مقایسه با ساخت سنتی چیست؟
ساخت به شیوه مدولار قطعاً می‌تواند در هزینه‌ها صرفه جویی کند اما این مزیت اصلی آن نیست. مزیت اصلی ساختمان مدولار صرفه جویی در وقت و بازگشت سریع سرمایه است. از آنجا که خانه مدولار امکان مونتاژ صنعتی را فراهم می‌کند که همزمان با آماده سازی سایت انجام شود، می‌توان کل زمان لازم برای ساخت یک سازه را به طور چشمگیری کاهش داد.
غالباً تا زمان آماده شدن سایت (تعیین محل فونداسیون، لوله کشی در محل، بتن ریزی و غیره) ماژول‌های ساخته شده در کارخانه آماده قرار گرفتن در محل خود هستند. به عنوان مثال یک هتل ساخته شده به صورت مدولار، می‌تواند ۳۰ تا ۵۰ درصد زودتر از یک هتل ساخته شده به روش سنتی درآمدزایی کند.
از دیگر مزایای سازه مدولار می‌توان به ایمنی بیشتر کارگران اشاره کرد. کارگران همه در یک محیط کنترل شده و ایمن کار می‌کنند نه اینکه در پروژه‌ای خطرناک که تحت تاثیر ارتفاع و خطرات جانی وجود دارند! بهبود بهره وری، افزایش اطمینان به برنامه زمانی پروژه و قابلیت پیش بینی هزینه از دیگر مزایای ساختمان مدولار است.
خانه مدولار چه معایبی دارد؟
ساختمان مدولار بدون اشکال نیست! اگرچه می‌توان ماژول‌ها را به طرزی نوآورانه طراحی و برای تعدادی از کاربردها استفاده کرد، اما ماهیت سیستم بلوکی به این معناست که برخی از ساخت‌وسازها از نظر طراحی و زیبایی از انعطاف پذیری خوبی برخوردار نیستند.
سرمایه گذاری مورد نیاز برای زیرساخت‌های کارخانه‌های مورد نیاز برای ساخت ماژول‌ها قابل توجه است و حمل‌ونقل اعضای پیش ساخته از کارخانه به محل پروژه خطر قابل توجهی دارد. یک اشتباه یا یک حادثه می‌تواند بسیار پرهزینه باشد.
مطلب پیشنهادی: سازه دیاگرید چیست؟ مزایا، معایب و کاربردها
چه مصالح ساختمانی در ساختمان مدولار استفاده می‌شود؟
برخلاف ساخت‌وسازهای سنتی، ساختمان‌های مدولار از نظر آجر و ملات چندان سنگین نیستند. استفاده از این مواد می‌تواند سخت باشد زیرا باعث می‌شود ماژول‌ها چندین تن سنگین‌تر شده و حمل‌ونقل آن‌ها سخت‌تر شود.
در ساخت به شیوه مدولار دو نوع عمده قاب وجود دارد که شامل الوار چوبی، فولادی و بتنی است. هر دو کاربرد منحصر به فرد خود را دارند، گرچه فولاد و بتن عموماً مقاوم‌تر و کمتر قابل اشتعال هستند. به غیر از اینها، در سازه مدولار از بسیاری از مواد دیگر استفاده می‌شود که شامل موارد زیر هستند:
- سقف صوتی
- دیوار داخلی گچی یا VCG (گچ پوشیده شده از وینیل)
- CPVC ،PEX یا لوله مسی برای لوله کشی
- خرپاهای چوبی که برای سقف سازی
- VCT (کاشی وینیل کامپوزیت) یا کاشی و سرامیک
آیا ساخت مدولار پایدار است؟
به چند دلیل زیر ساخت به شیوه مدولار گزینه پایدارتری نسبت به روش‌های سنتی ساختمان سازی محسوب می‌شود:
- انعطاف پذیری بیشتر و استفاده مجدد از سازه: ساختمان‌های مدولار را می‌توان جدا کرده و ماژول‌ها را برای استفاده جدید جابه‌جا یا مرمت کرد. این شیوه ساخت تقاضا برای مواد اولیه را کاهش می‌دهد و مقدار انرژی صرف شده برای تأمین نیاز جدید را به حداقل می‌رساند.
- کمتر شدن ضایعات مصالح ساختمانی: هنگام ساخت در کارخانه، زباله‌ها با بازیافت مواد، کنترل موجودی کالا و محافظت از مصالح ساختمانی از بین می‌روند.
- بهبود کیفیت هوا: از آنجا که ساختار مدولار به طور قابل ملاحظه‌ای در یک محیط کنترل شده توسط کارخانه با استفاده از مواد خشک انجام می‌شود، پتانسیل بالای رطوبت به دام افتاده در ساخت از بین می‌رود.
مطلب پیشنهادی: نحوه اجرای سازه های cft و برتری آن نسبت به اسکلت بتنی و فلزی
آیا می‌توان از ساختمان مدولار برای هر نوع سازه‌ای استفاده کرد؟
هر نوع ساختمانی می‌تواند به صورت مدولار ساخته شود. اما برای انجام این کار، ساختمان باید به شکلی مدولار تصور و طراحی شود. ساخت مدولار اغلب زمانی انتخاب می‌شود که زمان موضوع مهمی باشد یا فضا کافی برای کار اجرایی وجود نداشته باشد.
به عنوان مثال، در اروپا قسمت‌های شهری اغلب توسط جاده‌ها و سایر ساختمان‌ها محدود شده‌اند، بنابراین ساخت‌وساز به طور سنتی (انتقال مصالح و حضور کارگران در محل برای مدت زمان طولانی) ممکن است قابل اجرا نباشد. برای احداث ساختمان به شیوه مدولار به زمان و نیروهای کار بسیار کمتری نیاز است. در مکان‌های فشرده شهری، کاهش آلودگی صوتی یک مزیت مهم محسوب می‌شود.
آیا الزامات فنی خاص برای طراحی ساختمان مدولار وجود دارد؟
در حالی که ساخت‌وساز سنتی می‌تواند فرآیند سیال‌تری باشد که در آن تغییرات طراحی حتی پس از شروع ساخت‌وساز ایجاد می‌شود (که اغلب باعث تاخیر در اتمام به موقع پروژه می‌شود)، ساختمان مدولار مستلزم همکاری متخصصان طراحی و انجام کارهای قبلی است. در طی این فرآیند است که ساخت مدولار معمولاً برای ارزیابی عملکرد انرژی و شناسایی مقرون‌به‌صرفه‌ترین اقدامات، به مدل‌سازی اطلاعات ساختمان (BIM) پیشرفته متکی است. سپس طرح‌ها برای ساخت صنعتی در کارخانه به سازنده تحویل داده می‌شود.
سخن آخر
از خانه‌های ویلایی گرفته تا ساختمان‌های اداری چند طبقه، از ساخت به روش مدولار می‌توان در هر کجا استفاده کرد. مهم‌ترین فواید استفاده از ساختمان مدولار، کاهش زمان ساخت و افزایش بهره وری در انرژی است. همچنین، تا آنجا که محدودیت‌های طراحی اجازه می‌دهد، ساختمان‌های مدولار با همان الزامات ساخت سازه‌های سنتی احداث می‌شوند.
